Overstekende hond

Plotseling remmen voor een overstekende hond op de snelweg; is dat toegestaan?

De zaak in het kort

Op zaterdag 14 juli 2018 vond op de A20 in Maasland een verkeersongeval plaats, waarbij twee auto's waren betrokken. Op het moment van het verkeersongeval was het ongeveer 11:10 uur.
Beide auto's reden op de linker rijstrook van de snelweg, vanuit Rotterdam in de richting Naaldwijk. Beide auto’s reden met een snelheid van 130 kilometer per uur. Op dit stuk snelweg gold een maximumsnelheid van 130 km per uur.

De voorste auto was een Kia Picanto en de achterste auto een Renault. De bestuurder van de Kia had alcohol gedronken en beschikte niet over een geldig rijbewijs. Het verkeersongeval betrof een aanrijding waarbij de rechtervoorkant van de Renault de linkerachterkant van de Kia Picanto raakte. De inzittende van de Renault heeft letsel opgelopen. De verzekeraar van de Renault heeft de schade van de inzittende vergoed.

Mag er plotseling worden geremd voor een overstekende hond?

De verzekeraar van de Renault heeft bij de rechtbank gevorderd om voor recht te verklaren dat de verzekeraar van de Kia als WAM-verzekeraar aansprakelijk is voor de schade ontstaan uit het ongeval. De bestuurder van de Kia Picanto zou namelijk onrechtmatig gevaarzettend hebben gehandeld door stil te staan en/of plotseling te remmen op de snelweg. Volgens de verzekeraar van de Kia is er geen sprake van onrechtmatig handelen. De bestuurder van de Kia heeft voor een overstekende hond geremd, zodat er een verkeersnoodzaak bestond. De bestuurder van de Renault zou geen voldoende afstand hebben gehouden en/of heeft niet tijdig geremd. De verzekeraar van de Kia acht zich daarom niet aansprakelijk.

Procedure bij de rechtbank – beoordeling specifieke verkeersnormen en ongeschreven normen

Bij de beoordeling of de gevaarzetting onrechtmatig in de zin van artikel 6:162 BW is, is afhankelijk van de toetsing van de gedraging aan een aantal gezichtspunten. Het gaat daarbij niet alleen om de schending van specifieke verkeers- of veiligheidsnormen. Ook ongeschreven normen zijn van belang. In dat kader is een weging van de zogenaamde kelderluikcriteria aan de orde (HR 5 november 1965, ECLI:NL:HR:1965:AB7079).

 Daarom moet niet alleen worden gelet op de mate van waarschijnlijkheid waarmee de niet-inachtneming van de vereiste oplettendheid en voorzichtigheid kan worden verwacht, maar ook op de kans op schade, de ernst van de gevolgen, en de mate van bezwaarlijkheid van te nemen veiligheidsmaatregelen.

Tussen partijen staat vast dat de automobilist zijn auto plotseling tot stilstand heeft gebracht op de linker rijstrook van de snelweg. De verzekeraar van de Kia voert in dit kader aan dat de automobilist noodgedwongen moest stoppen als gevolg van een verkeersnoodzaak (de hond).

Volgens de verzekeraar van de Kia werd de automobilist plotseling geconfronteerd met een overstekende, loslopende hond. De hond stond pal op de rijstrook vóór de Kia waardoor de automobilist genoodzaakt was in een split second een noodstop te maken. Uitwijken was te gevaarlijk voor het overige verkeer.

Oordeel rechtbank: geen verkeersnoodzaak om plotseling te stoppen

De rechtbank is van oordeel dat de verzekeraar van de Kia de verkeersnoodzaak niet voldoende feitelijk heeft onderbouwd. Uit de stukken blijkt niet waar de hond precies stond, wat de afstand tot de hond was, of het noodzakelijk was om te stoppen en of het niet mogelijk was om uit te wijken.

 De rechtbank kan daarom niet vaststellen dat sprake is geweest van een plotselinge stop vanwege verkeersnoodzaak. Dit betekent dat de onrechtmatigheid van het gevaarzettend handelen vaststaat. De kans op een ongeval en letsel was – door plotseling te remmen en te stoppen op de de snelweg – dermate groot, dat de bestuurder dit gedrag achterwege had moeten laten.

De verzekeraar van het voorste voertuig is als WAM-verzekeraar aansprakelijk voor de geleden schade en dient de betalingen van de verzekeraar van de Renault naar aanleiding van het ongeval terug te betalen.

Beoordeling door het hof: geen verkeersnoodzaak tot het maken van een noodstop

De verzekeraar van de Kia kan zich niet verenigen met het oordeel van de rechtbank en stelt hoger beroep in. De vraag die voorligt bij het hof is de vraag of er sprake is geweest van een onvermijdelijke noodstop als gevolg van het feit dat een hond de weg overstak.

Geen verkeersnoodzaak om plotseling te remmen

Het hof is het eens met het oordeel van de rechtbank. Er is niet gebleken van de noodzaak om een noodstop te maken op een snelweg waar beide auto’s met een snelheid van 130 kilometer per uur reden.

Plotseling hard remmen en (vrijwel) tot stilstand komen op een autosnelweg waar met hoge snelheid wordt gereden is gevaarlijk rijgedrag en in beginsel onrechtmatig, tenzij komt vast te staan dat er in redelijkheid geen andere mogelijkheid bestond. Daarvan is hier niet gebleken.

De bewijslast rust op de partij die zich op deze uitzondering beroept. Er zijn echter geen feiten en omstandigheden gesteld of gebleken waaruit de noodzaak kan volgen.
 

Alcohol en geen geldig rijbewijs

Uit de omstandigheden dat de bestuurder van de Kia niet over een geldig rijbewijs beschikte en alcohol had gedronken (volgens zijn verklaring bij de politie een uur voor het ongeval twee blikjes bier) leidt het hof bovendien (los van het vorenstaande) het vermoeden af dat aannemelijk is dat deze bestuurder gevaarlijk dan wel onvoorzichtig rijgedrag heeft vertoond, waardoor het ongeval is veroorzaakt en de verzekeraar van de Kia heeft te weinig gesteld om dit vermoeden te ontzenuwen.

Geen eigen schuld achterste voertuig

Omdat de bestuurder van de Renault werd geconfronteerd met een plotseling zeer hard remmende Kia kan van eigen schuld van de bestuurder van de Renault geen sprake zijn. Niet gebleken is dat de bestuurder, gegeven het plotseling hard afremmen op de snelweg door de Kia, onvoldoende afstand heeft gehouden of op een andere manier onvoorzichtig is geweest.

Dat de bestuurder op de linker rijbaan reed is ook geen omstandigheid die tot het aannemen van eigen schuld aanleiding kan geven. Ook het feit dat de bestuurder van de Renault een hond heeft zien lopen, levert geen grond op voor eigen schuld. Dat zou pas het geval kunnen zijn als deze bestuurder zijn rijgedrag niet tijdig heeft aangepast. Feiten die daarop zouden kunnen wijzen zijn niet gebleken. Uit de producties volgt ook niet dat de bestuurder van de Renault (heeft verklaard dat hij) al vóór de aanrijding had gezien dat er een hond op de weg liep.

 De verzekeraar van de Kia is als aansprakelijke partij gehouden om de schade te vergoeden.

Recht op volledig dossier?

De verzekeraar van de Kia is het niet eens met de veroordeling om de schadevergoeding terug te betalen die de verzekeraar van de Renault heeft betaald. Het hof overweegt dat door de verzekeraar van de Renault voldoende inzicht is gegeven over de aard en de omvang van de schadeposten. Er is een vaststellingsovereenkomst gesloten voor een bedrag van € 13.500,- tegen finale kwijting. Deze finale kwijting strekt ook ten gunste van de verzekeraar van de Kia.

Ten slotte benoemt het hof dat het gaat om een schadevergoeding van een betrekkelijk geringe omvang waarvan in redelijkheid zonder veel bewijs mag worden aangenomen dat het een vergoeding betreft voor werkelijk geleden schade, zeker als wordt gelet op de oorspronkelijke vordering van de benadeelde. De verzekeraar van de Kia heeft dus geen recht op het volledige dossier.

Samengevat

Het gerechtshof Den Haag bekrachtigt het vonnis: de verzekeraar van de Kia blijft aansprakelijk voor de schade als gevolg van het ongeval. Het verweer dat er sprake was van een onvermijdelijke noodstop door een overstekende hond, wordt verworpen. Het hof overweegt dat het plotseling hard remmen op de linker rijstrook bij hoge snelheid gevaarzettend en in beginsel onrechtmatig is, zeker nu de bestuurder van de Kia geen rijbewijs had en alcohol had genuttigd. Van eigen schuld aan de zijde van de bestuurder van het achterste voertuig is geen sprake.