Diefstal koi-karpers tuin. Hoeveel schadevergoeding?

Dit artikel is gepubliceerd door Nicolien Verhoeks en gepubliceerd in het vaktijdschrift Beursbengel 1 november 2017. Nicolien heeft over deze zaak ook een procedure gevoerd die is gewonnen.

Koikarpers in de tuin zijn over het algemeen dure huisdieren. De waarde daarvan kan een maximum verzekerd bedrag in de inboedelverzekering dan ook al snel te boven gaan. Maar zijn koikarpers überhaupt wel huisdieren? Of behoren deze vissen in de tuinvijver tot de tuinaanleg? of zijn de vissen misschien bestanddeel van de woning en dus onroerend, zodat ze onder de opstalverzekering kunnen vallen?

Koi-karpers uit de tuin gestolen

Verzekerde had bij ASR een inboedelverzekering en een opstalverzekering afgesloten. Op enig moment werd een aantal koikarpers uit de vijver van verzekerde gestolen. ASR vergoedde op basis van de verzekeringsvoorwaarden voor diefstal van dieren een maximaal bedrag van 2.500 euro.

Koikarpers zijn zoals bekend dure vissen en voor verzekerde was dit bedrag niet voldoende om de schade te dekken. De waarde van de koikarpers bedroeg namelijk 13.340 euro en verzekerde was van mening dat ASR deze schade moest vergoeden. Verzekerde had wel kosten moeten maken om de waarde van de gestolen koikarpers vast te stellen. Bij ASR werd dan ook 3.776 euro aan expertisekosten en buitengerechtelijke incassokosten gevorderd. Mr. E.M. Horssius (Krantz & Polak Resolve) stond verzekerde bij.

De vraag die aan de rechter voorlag, was de vraag of de vissen van verzekerde tot de onroerende zaak behoorden (de woning van verzekerde), of tot de aanleg van de tuin van verzekerde, of dat de vissen wellicht waren aan te merken als (huis)dieren. Hoe de dekking van de diefstal aan de vissen moest worden gekwalificeerd, was van belang voor de hoogte van de schadevergoeding. Voor diefstal van huisdieren werd namelijk slechts 2.500 euro uitgekeerd, terwijl voor diefstal van tuinaanleg 7.500 euro werd uitgekeerd. Onder de opstalverzekering was de waarde van de schade niet beperkt. Bij elk geschil tussen een verzekerde en de verzekeraar is de volgende vraag van belang: wat staat er hierover in de voorwaarden en hoe moeten deze voorwaarden worden uitgelegd?

Zijn koikarpers onderdeel van de onroerende zaak?

Verzekerde stelde zich op het standpunt dat de koikarpers onderdeel zijn van zijn woning. De koikarpers zwemmen namelijk in de aangelegde vijver in de tuin. En de tuin hoort (vanzelfsprekend) bij de woning van verzekerde. Ter onderbouwing van dit standpunt verwijst verzekerde naar een uitspraak, waarin was geoordeeld dat de vissen in de vijver bij de verkoop van de woning waren meeverkocht aan de nieuwe
eigenaar. Zijn de vissen van verzekerde onderdeel geworden van de woning
van verzekerde? Nee, aldus de rechter.

De koikarpers zwemmen weliswaar in de vijver van de woning, maar de vissen kunnen ook goed in een andere vijver zwemmen. Van belang is dat als de koikarpers uit de vijver zijn gehaald en er geen schade van betekenis ontstaat aan de vijver of aan de koikarpers, de vijver en de koikarpers los van elkaar hun waarde behouden. Met andere woorden: de koikarpers zijn niet zodanig met de tuin en het huis verbonden dat de vissen op grond van de verkeersopvatting of het criterium van art. 3:4 BW als bestanddeel van de tuin en de woning gezien kunnen worden. Vanzelfsprekend kunnen vissen onderdeel uitmaken van een woning die wordt verkocht, maar dit maakt de vissen niet automatisch bestanddeel van de woning volgens de rechter. Kortom, de koikarpers van verzekerde vallen niet onder de dekking van de opstalverzekering.

Vallen koikarpers dan onder ‘tuinaanleg’?

De vraag is dan of koikarpers onder de aanleg van de tuin vallen. In de verzekeringsvoorwaarden staat het volgende over tuinaanleg opgenomen:

‘Schade aan tuin en balkon
Staat op uw polisblad dat Tuin en
balkon is meeverzekerd? Wij vergoeden
uw tuin- en balkonaanleg,
beplanting, tuinmeubels, tuingereedschappen,
vlaggenstoffen,
(schotel) antennes, zonweringen
en wasgoed tot een maximum van
€ 7.500,00 per gebeurtenis. (…)’

Volgens de rechter zijn koikarpers dieren. En het is een keuze van verzekerde
om deze dieren in de vijver in de tuin te houden. Vissen worden echter niet aangelegd, zoals dat bij tuinaanleg het geval is. Vissen worden namelijk apart aangeschaft om in de aangelegde vijver te houden. Relevant vindt de rechter dat in de verzekeringsvoorwaarden ook geen dieren zijn genoemd. Kortom, de gestolen koikarpers kunnen niet als tuinaanleg worden bestempeld.

Koikarpers zijn huisdieren, of toch niet?

Zijn koikarpers dan dieren die onder de inboedelverzekering horen?
In de voorwaarden staat het volgende vermeld:
‘Wat hoort bij uw inboedel?
– (huis)dieren. Dit zijn (huis) dieren die u bezit voor de gezelligheid
of als hobby. Diefstal of ongeval van huisdieren
Gebeurt er iets met uw huisdier?
Wij vergoeden schade door een
ongeval of diefstal van kleine huisdieren
in het woonhuis, in de tuin
en op het balkon tot maximaal
€ 2.500,– per gebeurtenis.(…)’

Volgens verzekerde zijn koikarpers niet aan te merken als huisdieren. Ze zijn eerder onderdeel van het huis of van de tuin. In de voorwaarden van ASR is een wijziging aangebracht die verzekerde relevant vindt. In eerste instantie werd gesproken over huisdieren en vervolgens over (huis)dieren. Verzekerde is zelf uitgegaan van het begrip huisdieren. Zo zullen de meeste mensen volgens verzekerde met een hond of een kat (die huisdieren zijn) een andere relatie opbouwen dan met hun koikarpers. Koikarpers zijn daarom geen huisdieren.

“Ook dieren die niet per se voor de gezelligheid worden gehouden, kunnen voor de verzekering als huisdier worden gezien.”

Ondanks de stelling van verzekerde zijn koikarpers volgens de rechter toch echt dieren. Ook dieren die niet per se voor de gezelligheid worden gehouden, kunnen voor de verzekering als huisdier worden gezien. Verzekerde heeft moeten begrijpen dat de koikarpers in de vijver voor de verzekering als dieren aangemerkt moeten worden en niet als onderdeel van de tuinaanleg of de woning zelf.

Vergoeding van de expertisekosten

Verzekerde heeft tijdens de schadeafwikkeling wel kosten moeten maken om de waarde van de koikarpers vast te stellen. Voor deze vaststelling en voor de buitengerechtelijke kosten vordert verzekerde verzekerde een bedrag van 3.776 euro.

Koikarpers zijn dure dieren, dat is wel gebleken uit de expertise. Maar moet ASR deze expertisekosten ook betalen? Nee, ondanks de werkelijke waarde van de vissen hoeft ASR niet meer dan 2.400 euro (maximumvergoeding in de voorwaarden minus het eigen risico) te betalen. Er bestond namelijk geen belang om het exacte schadebedrag van de vissen vast te stellen. Het was volgens de rechter duidelijk dat de schade het maximumbedrag uit de verzekeringsvoorwaarden oversteeg. De gemaakte kosten voor de vaststelling van de waarde dient daarom voor rekening van verzekerde te blijven.

Kortom: Koikarpers zijn (huis)dieren

“Vissen worden niet aangelegd, zoals dat bij een tuin het geval is.”

Koikarpers zijn geen onderdeel van een woning. Zij behoren ook niet
tot de tuinaanleg. Vissen worden namelijk niet aangelegd, maar zij worden aangeschaft om in de aangelegde vijver te houden. Koikarpers zijn dieren en het is te ver gezocht om de koikarpers als iets anders dan een dier te bestempelen, aldus de rechter.

Contra proferentem-regel

Bij discussie over de uitleg van verzekeringsvoorwaarden is van belang of een clausule onduidelijk of onbegrijpelijk is. In dat geval kan namelijk de contra proferentem-regel van toepassing zijn. Zijn er meerdere redelijke lezingen mogelijk? Op grond van art. 6:238 lid 2 BW dient gekozen te worden voor een uitleg ten voordele van de consument. Let op: de contra proferentem- regel is niet van toepassing als is vastgesteld dat de clausule onduidelijk/onbegrijpelijk is.

Dit artikel is geschreven door mr. I.K. Verhoeks en gepubliceerd in het vaktijdschrift Beursbengel 1 november 2017.
Nicolien heeft over deze zaak geprocedeerd en naar aanleiding daarvan een publicatie geschreven.  Klik hier voor de uitspraak.